Er zijn momenten waarop je als verpleegkundige niet kunt zwijgen. Momenten waarop de principes die je hebt gezworen – zorgen voor wie hulp nodig heeft, ongeacht wie ze zijn – zo fundamenteel worden geschonden dat je stem moet gebruiken.
Al twee jaar lang zijn de beelden uit Gaza onverteerbaar. Een collega, een arts, die een kind probeert te reanimeren in een ziekenhuis zonder stroom. Een verpleegkundige die verwondingen verbindt met gescheurde lakens omdat er geen verband meer is. Ambulances die worden beschoten. Ziekenhuizen die worden getroffen.
En ik denk: dat zijn wij. Dat zijn collega’s die hetzelfde werk doen als ik, die dezelfde eed hebben afgelegd, die dezelfde drang voelen om te helpen. Maar zij werken in een nachtmerrie die ik me niet kan voorstellen.
Zorg kent geen grenzen
In Nederland werk ik in een ziekenhuis waar we genoeg middelen hebben. Waar de elektriciteit altijd aanstaat. Waar we niet hoeven te kiezen welke patiënt we wel en niet kunnen behandelen omdat de medicijnen op zijn. Waar we niet bang hoeven te zijn dat het gebouw waarin we werken elk moment kan instorten.
Maar de basis van ons werk is hetzelfde: wij zorgen voor mensen die lijden.
En wat ik zie gebeuren in Gaza, snijdt door mijn ziel. Honderden collega’s – artsen, verpleegkundigen, ambulancemedewerkers – zijn omgekomen tijdens hun werk.Terwijl ze hun werk deden. Terwijl ze levens probeerden te redden. De moed van deze collega’s is ongekend. Maar moed alleen is niet genoeg als het systeem waarin ze werken systematisch wordt vernietigd.
Het Internationaal Humanitair Recht is helder: ziekenhuizen, ambulances en medisch personeel moeten beschermd worden. Altijd. Dit zijn niet zomaar regels – dit zijn fundamentele principes die na de verschrikkingen van eerdere oorlogen zijn vastgelegd om te zorgen dat zelfs in conflict, menselijkheid behouden blijft.
Waarom ik me uitspreek
Sommige mensen zeggen: ” Dit is politiek, geen zorg.”
Maar daar ben ik het niet mee eens. Als zorgverlener heb ik niet alleen de verantwoordelijkheid om voor mijn eigen patiënten te zorgen. Ik heb ook de verantwoordelijkheid om op te komen voor de principes van onze professie – overal ter wereld.
Wanneer ziekenhuizen worden gebombardeerd, wanneer ambulances worden beschoten, wanneer artsen en verpleegkundigen worden gedood terwijl ze hun werk doen – dan gaat dat ons allemaal aan. Dan wordt de kern van wat wij doen aangevallen.
En de burgers, de gewone mensen – de kinderen, moeders, vaders, grootouders – die geen kant op kunnen. Die gewond raken en geen adequate zorg kunnen krijgen. Die sterven aan verwondingen die behandelbaar zouden zijn als de infrastructuur er nog was. Dat raakt me als mens, maar ook als zorgverlener.
Solidariteit in de praktijk
Wat kan ik doen vanuit Nederland? Het is machteloos. Ik kan niet naar Gaza om te helpen (wel geprobeerd, niet mogelijk). Ik kan de bommen niet stoppen. Ik kan geen medicijnen en verband toveren waar er geen is.
Wat ik wel kan, is mijn stem gebruiken. Ik kan weigeren om te normaliseren wat er gebeurt. Ik kan eisen dat internationale wetten worden nageleefd. Ik kan doneren aan organisaties die medische hulp verlenen. Ik kan me uitspreken tegen aanvallen op zorginfrastructuur, waar ook ter wereld.
En ik kan solidariteit tonen met mijn collega’s die werken onder de meest onvoorstelbare omstandigheden. Die ondanks alles blijven doorgaan. Die weigeren om de hoop op te geven, ook al zou niemand het ze kwalijk nemen als ze dat wel deden.
De grenzen van menselijkheid
Er is een limiet aan wat mensen kunnen verdragen. Er is een limiet aan wat een gezondheidszorgsysteem kan overleven. En die limiet is in Gaza allang overschreden.
Toen ik verpleegkundige werd, leerde ik dat zorg universeel is. Dat elk mens recht heeft op waardigheid, op behandeling, op compassie. Dat dit niet afhankelijk is van nationaliteit, religie, of welke kant van een conflict iemand staat.
Wat ik nu zie, is dat deze universele waarden worden vergeten. Dat het lijden van sommige mensen minder lijkt te tellen dan dat van anderen. Dat de dood van een kind in een ziekenhuis een statistiek wordt in plaats van een tragedie.
Een oproep
Als zorgverleners hebben we een unieke positie. We zien dagelijks de kwetsbaarheid van het menselijk leven. We weten hoe kostbaar gezondheid is, en hoe snel het verloren kan gaan. We begrijpen beter dan wie ook wat het betekent als ziekenhuizen vernietigd worden, als ambulances niet meer kunnen rijden, als medicijnen opraken.
Daarom roep ik mijn collega’s op: laten we onze stem gebruiken. Laten we eisen dat de bescherming van medisch personeel en zorgvoorzieningen wordt gerespecteerd. Overal. Altijd. Zonder uitzonderingen.
Dit is geen politieke keuze. Dit is een menselijke keuze. Ook als dat ongemakkelijk is. Ook als mensen ons vragen waarom we ons ermee bemoeien.
Want als wij niet opkomen voor de principes van onze professie, voor de bescherming van collega’s en patiënten – wie dan wel?
Dit is mijn perspectief als verpleegkundige. Jouw mening mag anders zijn. Maar laten we alsjeblieft niet ophouden met praten over wat er gebeurt. Want alleen in de stilte kan onrecht blijven voortbestaan.
